Hoe krijgt u ook wat de rechter uw bv heeft toegewezen?
Geplaatst op: 22-05-2023, 15:08:21
Bingo! U heeft uw rechtszaak gewonnen. U heeft er waarschijnlijk lang op moeten wachten, maar nu de overwinning daar is, kunt u het hele gebeuren afsluiten en verder met uw leven.
Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het is misschien een koude douche, maar wat er volgens het vonnis moet gebeuren – bijvoorbeeld betaling aan uw bv – gebeurt namelijk lang niet altijd en het gaat zéker niet vanzelf.
Uw advocaat zal in de procedure vrijwel altijd gevraagd hebben om toewijzing van uw eisen ‘uitvoerbaar bij voorraad’. Dit betekent dat als uw eisen worden toegewezen, u er meteen recht op heeft. Oók als de andere partij in hoger beroep gaat. Het gevolg van een hoger beroep is dan hooguit dat u een bedrag dat u al geïncasseerd heeft, later weer moet terugbetalen.
Een logische eerste stap na een gewonnen zaak is dat u de tegenpartij gewoon vraagt om te doen waartoe hij veroordeeld is. Het klinkt misschien gek, maar die partij zal dat vaak niet doen (en er is helaas ook geen wet die dat verplicht).
U kunt de deurwaarder opdracht geven om het vonnis te ‘executeren’
De deurwaarder kan executoriaal beslag leggen
Het excuus is bijvoorbeeld dat het te betalen bedrag er niet is, of er wordt aangeboden om af te zien van hoger beroep, tegen een korting op de veroordeling. Als u het idee heeft dat er wel degelijk geld is, kunt u de deurwaarder opdracht geven om het vonnis te ‘executeren’. De deurwaarder komt het vonnis dan nog een keer officieel bezorgen bij de veroordeelde en beveelt hem om binnen twee dagen aan het vonnis te voldoen.
Gebeurt dat niet, dan kan de deurwaarder onmiddellijk daarna zogeheten executoriaal beslag leggen. In de praktijk zal de deurwaarder dan de bankrekeningen leeghalen en bijvoorbeeld het vastgoed per veiling verkopen. Dat kan dus tot een snelle uitvoering leiden. Executoriaal beslag houdt in dat de deurwaarder het vonnis uitvoert en de opbrengst van het beslag rechtstreeks aan u uitkeert. Bij de ‘conservatoire’ variant wordt dat wat er door het beslag getroffen is alleen nog maar bevroren.
Haal tijdig uw recht
Een vonnis is 20 jaar geldig (zie ook het kader hieronder). U heeft dus ruim de tijd om uw recht te halen, maar in de praktijk is die tijd er meestal niet. Helaas blijkt het vaak géén smoesje dat er geen geld meer is. De veroordeelde is inmiddels failliet, leeggehaald, ontbonden of vertrokken.
Een teleurstellend vonnis kan aanleiding zijn voor een bv om vermogen weg te sluizen. Zorg dus dat u daar op tijd beslag op heeft liggen. Een dga mag vanzelfsprekend niet in één keer zijn bv leegtrekken. Maar de bv tijdens een slepend proces langzaam laten doodbloeden, is niet per se onrechtmatig en bovendien heel lastig te bewijzen.
Probeert u het vooral later nog een keer!
Als het u lange tijd niet gelukt is om een betaling te incasseren bij de tegenpartij, bijvoorbeeld omdat de veroordeelde in een ver buitenland zat, kunt u het jaren later nog eens proberen.
Om bijvoorbeeld de toegewezen betaling te kunnen opeisen heeft u dan wel het originele vonnis nodig. Als u dat kwijt bent, kunt u de rechtbank vragen om een nieuw vonnis. Een gerechtelijk vonnis verjaart weliswaar na 20 jaar, maar ook daar is iets tegen te doen. Als u binnen de termijn schriftelijk aanspraak maakt op uitvoering van het vonnis, wordt de termijn met 5 jaar verlengd. En als die termijn bijna voorbij is, kunt u steeds opnieuw verlengen met 5 jaar, zo lang als u maar wilt.
Pas op voor turboliquidatie
Het is ook mogelijk dat de veroordeelde bv simpelweg ontbonden wordt en ophoudt te bestaan. Dat mag. Een turboliquidatie wegens gebrek aan baten is met een paar muisklikken binnen een dag geregeld. Na de invoering van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie – verwacht ergens halverwege 2023 – is het een administratief iets bewerkelijker proces. Maar het resultaat is hetzelfde: uw wederpartij is verdwenen.
Dit gevaar is er niet als u beslag heeft liggen. Een liquidatie is dan namelijk simpelweg niet mogelijk (een faillissement overigens wél). Ook als het aan het begin van de procedure nog niet nodig leek om beslag te leggen, kan het heel nuttig zijn om dat later alsnog te doen. Doe het zeker als het proces erg lang duurt of als u de indruk krijgt dat uw tegenpartij bezig is te verdwijnen.
Als u beslag op aandelen heeft gelegd, moet u snel in actie komen. U moet binnen een maand aan de rechtbank om toestemming vragen om de aandelen te verkopen. Doet u dat niet, dan vervalt het beslag automatisch.
Niet te snel beslag leggen
Wie al te enthousiast beslagen legt, loopt een risico. Als uw toegewezen en geïncasseerde vordering in hoger beroep alsnog onderuitgaat, moet u terugbetalen. Gebeurt dat pas bij de Hoge Raad na 15 jaar procederen, dan bent u ook een forse rente kwijt. Bovendien moet u de schade vergoeden die de ander heeft geleden door uw onterecht gelegde beslagen.
Als uw eis wordt afgewezen, staat daarmee vast dat het beslag dat u heeft laten leggen onrechtmatig was. Maar daarmee is nog lang niet gezegd dat er schade is geleden door het beslag. U moet natuurlijk niet roekeloos allerlei beslagen laten leggen, maar over het algemeen valt het uiteindelijk nogal mee met de aansprakelijkheid voor onterecht gebleken beslagen. Leg dus liever wat te veel en te snel beslag dan te weinig en te laat.
De rechtbank kan alleen toewijzen wat er wordt gevraagd
Eis goed omschrijven
Om een vonnis goed uit te kunnen voeren is in de eerste plaats van belang dat u in de procedure precies de goede eisen op tafel heeft gelegd. Dat gaat nogal eens mis. Advocaten zijn heel goed in het opschrijven van uw verhaal en alle argumenten die daarbij horen. Het lijkt er soms op dat dit zo veel tijd en aandacht heeft gekost dat het laatste deel van de dagvaarding, waarin de eis wordt omschreven (het ‘petitum’) een beetje wordt afgeraffeld.
Dat is eeuwig zonde. De rechtbank kan namelijk alleen toewijzen wat er in dit petitum wordt gevraagd. Overleg hier dus ook over met uw advocaat. Want als het gaat om een simpele betaling, dan kan er niet zoveel misgaan, maar vaak is uw eis ingewikkelder. Bijvoorbeeld dat iemand allerlei dingen moet doen en andere dingen juist moet laten.
Als de rechter u gelijk geeft, zal hij die veroordeling uitspreken. Maar als de ander zich daar niets van aantrekt, staat u alsnog met lege handen. U moet dus zorgen dat er een dwangsom wordt opgelegd. De rechter is graag bereid die uit te spreken, maar alleen als u erom vraagt. Deze dwangsom houdt in dat de veroordeelde u een boete moet betalen als hij niet aan het vonnis voldoet. Dat blijkt in de praktijk enorm te helpen.
Opsluiting als dwangmiddel
In sommige gevallen heeft een dwangsom geen zin. Bijvoorbeeld als de veroordeelde persoon geen geld heeft, of het goed verstopt heeft. Voor die situaties is er een alternatief: lijfsdwang. Uw tegenpartij wordt dan opgesloten in het huis van bewaring tot dat hij doet wat hij moet doen. Het gebeurt niet vaak, maar het is een reële optie. Een paar jaar geleden werd deze methode bijvoorbeeld toegepast op een oud-werknemer die weigerde negatieve teksten te verwijderen die hij op internet gepubliceerd had.
De proceskostenveroordeling ontglipt wel eens aan de aandacht van de rechter
Puzzelen met vonnis
Het is soms nogal een gepuzzel om uit het vonnis te halen wat er nu precies aan u betaald moet worden. Een deel van uw vorderingen wordt toegewezen, daarop zijn uiteenlopende rentes van toepassing en misschien wordt er nog een tegenvordering toegewezen die verrekend moet worden.
Als u de deurwaarder opdracht geeft om te executeren, berekent hij het totaalbedrag, maar controleer dat goed. Controleer ook de rechter. Zoals advocaten soms het petitum afraffelen, zo ontglipt de proceskostenveroordeling wel eens aan de aandacht van de rechter. Als hier fouten in staan, kunt u de rechtbank gratis vragen om een herstelvonnis. Dat is er binnen enkele dagen.
Bron: bijdrage van 11 mei 2023 van Bert van Mieghem, advocaat ondernemingsrecht bij Wybenga Advocaten, op www.rendement.nl